نصب اسپلیت تی بر روی خطوط لوله پلی اتیلنی

نصب اسپلیت تی Split Tee بر روی بسیاری از انواع خطوط لوله میسر است. شرایط جوشکاری اسپلیت تی بر روی خطوط لوله بستگی زیادی به ضخامت لوله دارد. در صورتی که ضخامت لوله خیلی کم باشد حرارت حاصل از جوش حرارتی می تواند سیال را وادار به برهم کنش کند که ممکن است اشتعال، آتش سوزی و انفجار بر روی خط لوله را به دنبال داشته باشد. بنابراین در هنگام انتخاب نوع اتصال بر روی خط لوله باید ضخامت لوله سنجیده شود. لوله های پلی اتیلنی یکی از پرمصرف ترین لوله ها در صنایعی هستند که در سایت کاری خود از خطوط لوله استفاده می کنند. پالایشگاه ها، نیروگاه ها و بخصوص نیروگاه های سیکل ترکیبی، مجتمع های پتروشیمی، خطوط لوله ی گاز و آب و فاضلاب شهری از انواع این خطوط لوله هستند که بنابر ماهیت سیال می تواند از لوله های پلی اتیلنی ساخته شوند. نصب اسپلیت تی بر روی خطوط لوله پلی اتیلنی موضوع بررسی شده در این نوشته است.

نصب اسپلیت تی بر روی خطوط لوله پلی اتیلن
نصب اسپلیت تی بر روی خطوط لوله پلی اتیلن

اسپلیت تی یک اتصال سه راهی

اسپلیت تی یکی از اتصالات پراستفاده خطوط لوله است که در عملیات هات تپ کاربرد فراوان دارد. در عملیات هات تپ خطوط لوله و مخازن را با استفاده از دستگاه هات تپ برش می زنند تا بتوان سیال درون این خطوط لوله را وارد خطوط لوله انشعابی کرد. برشی که بر روی این لوله ها یا مخازن ایجاد می شود به اندازه ی مقطع لوله ی انشعابی است. اتصال اسپلیت تی را بر روی خطوط لوله استفاده می کنند چرا که ساختار کمربندی این اتصال اجازه ی پیاده سازی و نصب آن را بر روی خط لوله، نمی دهد. 

اسپلیت تی از دو پد، یک نیپل و یک فلنج به منظور اتصال به دیگر اجزای عملیات هات تپ ساخته شده است. دو پد اسپلیت تی در واقع از یک تکه لوله ساخته می شود. این لوله کوچک از قسمت طولی برش می خورد. این برش باید بسیار دقیق باشد و زوایای مناسبی برای جوش خوردن بر روی لوله داشته باشد. پس از اینکه دو پد اسپلیت تی از برش یک لوله به دست آمد، آنگاه در مرکز یکی از پدها حفره ای به اندازه ی قطر لوله انشعابی ایجاد می کند و این حفره با استفاده از نیپل سیال را به درون شیر صنعتی (ولو) هدایت می کند. نیپل نیز قطعه لوله ای است با ارتفاع اندک که هم قطر لوله انشعابی است و در مرکز پد حفره دار جوش می خورد. ارتفاع نیپل متغیر است و بسته به نیاز عملیات بلند یا کوتاه خواهد بود. بر روی نیپل یک فلنج جوش می دهیم تا بتوانیم اتصال اسپلیت تی را به ولو و سپس به ماشین هات تپ وصل کنیم.

پس از اینکه تمامی این قطعات را بر روی هم سوار کردیم سطح اتصال را پردازش می کنیم تا قابلیت حضور در اقلیم های متفاوت را داشته و دچار آسیب و زنگ زدگی نشود.

در آخرین مرحله اسپلیت را با استفاده از روش های حمل ایمن به محل عملیات انتقال می دهند و در آن جا بر روی خط لوله نصب می کنند.

نصب اسپلیت تی بر روی خطوط لوله پلی اتیلن

لوله پلی اتیلن از مواد پلی اتیلنی ساخته می شود و دارای مزیت هایی است که از همین مواد پلی اتیلنی به دست آورده است.

حمل نقل و بارگیری این لوله ها به علت وزن پایین آن ها بسیار آسان است. این لوله ها به علت نوع ساختار پلاستیکی و مقاوم خود دچار عواملی مثل خوردگی و پوسیدگی نمی شوند و هم چنین در خطر آسیب های کم تری قرار دارند. این لوله های دارای شعاع خمش مناسبی هستند و به همین جهت استفاده از آن ها در صنایع خطوط لوله فراوان است.

زمانی که در لوله گذاری صنایع مختلف از خطوط لوله پلی اتیلنی استفاده می کنند هزینه های این عملیات را تا حد چشمگیری کاهش می دهند.

موضوع انتخاب گسترده ی لوله های پلی اتیلنی مقاومت این لوله ها در برابر عوامل مختلف است. این لوله ها در برابر سایش و خوردگی مقاومت بالایی دارند. بنابراین سیالات مایعی که درون خود جامدات غیر محلول دارند می توانند با استفاده از این لوله ها منتقل شوند بدون اینکه لوله را دچار ساییدگی و خوردگی کنند.

همچنین این لوله ها در برابر ماهیت شیمیای انواع اسیدها و بازهای شیمیایی از خود مقاومت نشان می دهند و می توان گفت برای انتقال انواع سیالات با ماهیت های فیزیکی و شیمیایی مختلف مناسب اند.

ضریب زبری این لوله ها بسیار پایین است و سطح صاف و نرمی دارند. این مسأله باعث می شود جریان سیالات از درون آن ها بسیار روان و با سرعت مناسب برقرار باشد.

اتصالات اسپلیت تی به دو نوع جوشی و مکانیکی وجود دارند. نوع جوشی اسپلیت تی را بر روی خطوط لوله ی فولادی و آهنی جوش می دهند. اما در صورتی که جنس لوله غیرفلزی باشد باید از نوع مکانیکی اسپلیت تی استفاده کنیم. نصب اسپلیت تی مکانیکی بر روی خطوط لوله غیرفلزی (پلی اتیلنی) با استفاده از پیچ و مهره هایی انجام می شود که محل جایگذاری و بستن آن ها در لبه ی پدها تعبیه می شود. 

Electrofusion Equal Tee
Electrofusion Equal Tee

البته به تازگی به جای نصب اسپلیت تی های مکانیکی بر روی لوله های پلی اتیلن، اتصالاتی تولید شده اند که شبیه به اتصال اسپلیت تی هستند و همان عملکرد را بر روی خط لوله دارند. این اتصالات Electrofusion Equal Tee نامیده می شوند و مخصوص نصب بر روی خطوط لوله پلی اتیلنی هستند تا عملیات مختلفی از جمله انشعاب گیری با استفاده از آن ها انجام شود. 

نصب اسپلیت تی و برش سرد با برند ریجید (Ridgid)

یکی از کاربردهای فیتینگ اسپلیت تی در قطع لوله و بستن جریان سیال از نقطه ای خواهد بود که مد نظر مجری پروژه می باشد. غالباً تصور بر این است که فیتینگ اسپلیت تی فقط برای انشعاب گرفتن جدید در خطوط لوله مورد استفاده قرار می گیرد، در حالی که چنان که پیش تر نیز اشاره شده است، این فیتینگ و موارد کاربردی متعددی دارد و می تواند در زمینه های کاری مختلف مورد استفاده قرار گیرد.

یکی از این کاربردها در قطع کردن لوله و متوقف کردن جریان سیال از نقطه ای از خط لوله است. برای این کار فرایندهای زیر می بایست به انجام برسند:

  • در درجه اول اسپلیت تی متناسب با سایز لوله اصلی و سایز ابزارهای مسدود کننده جریان ساخته می شود و روی لوله نصب می شود. در نصب اسپلیت تی روی لوله باید توجه داشت که دقیقاً همان نقطه و با همان زاویه مد نظر مجری پروژه فرایند نصب انجام شود. فیتینگ اسپلیت تی پس از اتمام عملیات قطع جریان از لوله فشار بالایی را تحمل خواهد کرد و از این رو در فرایند ساخت آن باید بیشترین دقت را مبذول داشت. خصوصاً اگر شرایط به گونه ای باشد که هیچ خط فرعی یا خط لوله انحرافی جدید هم روی لوله موجود نصب نشود و سیال در نقطه قطع کاملاً از جریان باز بایستد. در این شرایط فشار وارده بر فیتینگ اسپلیت تی دوچندان خواهد بود و باید تا جای ممکن بر ضریب استحکام آن افزوده شود.
  • پس از آن از لوله در محل نصب اسپلیت تی انشعاب جدید از طریق دستگاه ها و لوازم مورد نیاز انجام می شود. این کار نه برای نصب یک خط لوله جدید، بلکه برای دسترسی پذیری لوله انجام می شود. با این گام لوله و سیال درون آن در دسترس قرار گرفته و می توان سایر عملیات ها و فرایندها را روی آن پیاده کرد.
  • قطع جریان سیال از طریق دستگاه ها و تجهیزات مربوطه مورد نیاز. با استفاده از این تجهیزات می توان ابزارهای مسدود کننده و قطع کننده جریان سیال را از مجرای اسپلیت تی درون لوله قرار داد و به این ترتیب آن را از ادامه فرایند انتقال سیال به لوله منع کرد. یکی از کارکردهای اسپلیت تی در این فرایند همین نکته است. نصب اسپلیت تی و انشعاب گیری به این منظور انجام می شود تا بتوان تجهیزات قطع کننده سیال را درون لوله قرار داد.
  • سپس از بخش قطع شده لوله عملیات برش لوله به روش سرد انجام می شود و به این ترتیب لوله از محل قطع شده سیال پس از اسپلیت تی، به صورت کامل از مجموعه خارج می شود. این فرایند را فرایند برش سرد یا (Cold Cutting) می گویند که از طریق دستگاه های Cold Cutter یا Pipe Cutter به انجام می رسد.
دستگاه برش لوله (Pipe Cutter) شرکت ridgid
دستگاه کلد کاتر (Cold Cutter) شرکت ریجید

برش سرد و قطع لوله فرایندهایی هستند که می بایست در خصوص شان بسیار دقت داشت. اول آن که باید بخش بریده شده لوله از سایل تخلیه شود تا حین برش در اثر جرقه و مواردی از این قسم دچار سانحه نشویم. نکته دوم این که فرایند باید توسط یک اپراتور متبحر انجام شود تا برش سرد لوله به صورت کامل و دقیق، بدون آسیب رساندن به دستگاه و فرایند انجام شود. بهتر این است که فرایند برش سرد به صورت پیوسته انجام شود و موانعی نظیر شکستن تیغچه برش، قطعی موتور محرک دستگاه  و مواردی از این قبیل رخ ندهد. این مورد زمانی بیشتر ضرورت می یابد که یا دارای کمبود وقت هستیم و فرصت تکرار فرایند یا تعمیرات را نداریم، و یا حساسیت خط و شرایط محیطی به گونه ای است که ترجیح بر انجام سریع تر عملیات می باشد. اما نکته سوم و مهم تر انتخاب دستگاه های برش سرد و برش لوله مناسب برای انجام عملیات است.

برای انتخاب نوع دستگاه برش سرد و انتخاب تیغچه های برش و سایر تجهیزات مورد نیاز برای انجام برش لوله در مکان پس از نصب اسپلیت تی می بایست احتیاطات لازم را به خرج داد. لوازم و تجهیزات بر اساس استانداردها و نیز جنس و نوع، و ضخامت لوله انتخاب خواهند شد. هر چه ضخامت بالاتر باشد باید از تیغچه ها و الماسه هایی برای برش استفاده کرد که توان مقاومت بیشتری داشته باشند.

یکی از بهترین برندها در زمینه تحهیزات برش سرد و برش لوله، محصولات شرکت ریجید (Ridgid) آمریکا می باشند که آزمون خود را در زمینه انجام فرایندهای برش سایز در شرایط مختلف پس داده اند. شرکت پیشگام صنعت ابزار بارها و بارها در عملیات های خود به منظور بریدن لوله ها پس از نصب اسپبلیت تی و انجام عملیات های قطع جریان سیال، از دستگاه های برش سرد و برش لوله شرکت ریجید استفاده کرده است و همواره نسبت به عملکرد این محصولات راضی بوده است.

محصولات برش سرد و برش لوله این شرکت در مدل های متنوع و از ابعاد ½ اینچ تا سایزهای بالاتر نظیر ۱۲ اینچ و … را شامل می شوند. از این رو طیف گسترده ای را شامل می شوند. انتخاب نوع و مدل دستگاه برش سردی که برای بریدن لوله استفاده می شود بستگی به مشخصات فنی خود لوله دارد. محصولات ریجید را می توان با استفاده از تجهیزات و قطعات یدکی توانمندسازی کرد و به منظور ارتقای آن ها به سطح کیفیت مناسب برای بریدن خطوط لوله از جنس آلیاژ سنگین، یا لوله های ضخیم می توان از قطعات و ابزارهای پشتیبان برای آن استفاده کرد.

نصب اسپلیت تی و برش سرد لوله از طریق برش سرد شرکت ریجید
نصب اسپلیت تی به منظور قطع لوله از طریق روش برش سرد

چنان که می بینیم اسپلیت تی دارای کاربردهای متعددی می باشد و در کنار ابزارها و تجهیزات دیگر نظیر دستگاه برش سرد و برش لوله ریجید می تواند در قطع جریان سیال و برش لوله یاری رساند. می توان در کنار روش هایی نظیر برش سرد، از راهکارهای دیگر جهت بریدن خطوط لوله استفاده کرد؛ بسیاری ترجیح می دهند از روش هایی نظیر برش از طریق گاز و هوا استفاده کنند، اما این راهکار سنتی دارای ضریب اطمینان کمتری نسبت به برش سرد می باشد. در برش سرد حرارت ناشی از برش فقط ناشی از اصطکاک میان تیغچه برش دستگاه و خط لوله می باشد و بنابراین گرمای تولید شده بسیار کمتر از حرارتی است که از طریق برش گاز و هوا ایجاد می شود. چنان که می دانیم خطوط لوله حتی پس از تخلیه کامل نیز همچنان ممکن است حاوی باقیمانده های سیال و مواد شیمیایی‌ای باشند که از آن باقی مانده است. این پس مانده ها ممکن است در نتجه واکنش با حرارت احتراق و اشتعال به همراه داشته باشند. از این رو برش سرد لوله روش بسیار مطمئن تری خواهد بود. مازاد بر این استفاده از دستگاه های برش سرد نظیر ریجید می تواند بر اطمینان کار بیش از پیش بیافزاید و به این ترتیب عملیات با بیشتری میزان ایمنی و اطمینان به اتمام برسد.

 

اسپلیت تی– نصب اسپلیت تی- برش سرد لوله پس از نصب اسپلیت تی