اسپلیت تی و تست فشار هیدرواستاتیک

اسپلیت تی اتصال سه راهی خط لوله است که درعملیات انشعاب گیری از خطوط لوله به روش هات تپ مورد استفاده قرار می گیرد. این اتصال در نحوه ی پوشش دهی خط لوله در منطقه ی خروجی انشعاب بهتر از دیگر اتصالات نظیر ولدولت و غیره عمل می کند. بنابراین می توان گفت استحکام آن نیز نسبت به انوع اتصالات خطوط لوله بالاتر است. استفاده از اتصال اسپلیت تی در اکثر پروژه های هات تپ به چشم می خورد و دلیل این امر کیفیت بالا و استحکام فوق العاده این اتصال است.

یکی از مهم ترین نکاتی که باید در نصب اسپلیت تی مورد توجه قرار داد، مبحث تلرانس فشار و عدم نشتی سازه بر روی خط می باشد. به بیان ساده تر، اتصال اسپلیت تی باید به گونه ای بر روی خط لوله نصب شود که هیچ گونه نشتی و نقص فنی پس از اینکه تحت فشار سیال قرار می گیرد، رخ ندهد. به منظور اطمینان از عدم نشتی اسپلیت تی و تلرانس فشار آن، از تست فشار هیدرواستاتیک استفاده می شود.

اسپلیت تی و تست فشار هیدرواستاتیک
اسپلیت تی و تست فشار هیدرواستاتیک

تست فشار هیدرواستاتیک از اتصال اسپلیت تی

اتصال اسپلیت تی به دو روش مکانیکی و جوشی بر روی لوله نصب می شود. در صورتی که خط لوله از جنس فولادی و آهنی و دیگر آلیاژهای فلزی باشد، این اتصال را با استفاده از عملیات جوشکاری بر روی خط لوله نصب می کنند. در صورتی که جنس لوله از نوعی باشد که اجرای عملیات جوشکاری بر روی آن میسر نباشد، نقشه ی اتصال را به صورت مکانیکی طراحی می کنند و آن را با سیستم های ویژه آب بندی و نیز پیچ و مهره بر روی خط لوله نصب می کنند.

پس از نصب اتصال بر روی خط لوله، ولو (شیر) را نیز بر روی اتصال نصب می کنند. اتصالات به تنهایی نمی توانند سد راه سیال شوند، اما در صورتی که ولو بر روی آن ها نصب شود می توان مسیر سیال را مسدود کرد و مانع از جریان یافتن آن شد.

لازم به ذکر است در صورتی که اتصال از نوع جوشی باشد، پس از اتمام عملیات جوشکاری، باید تست جوش را بر روی اسپلیت تی اجرا کنیم تا از کیفیت جوش و عدم وجود تخلخل درون آن اطمینان کسب کنیم. در صورتی که صحت و کیفیت عملیات جوشکاری تأیید شد، آنگاه می توان ولو یا شیر صنعتی را بر روی اتصال نصب کرد.

ولو در حین نصب بر روی اتصال، در حالت بسته قرار دارد. در این حالت تیم اجرایی عملیات آماده اخذ تست هیدرواستاتیک می شوند. در تست هیدرواستاتیک، سیستم ولو و اتصال اسپلیت تی را تحت فشار قرار می دهیم و موضوع تحمل و عدم نشتی این دو سازه را مورد ارزیابی قرار می دهیم. به منظور اجرای تست هیدرواستاتیک از آب به عنوان سیال استفاده می کنیم.

یکی از پارامترهایی که اعضای اجرایی عملیات هات تپ پیش از شروع عملیات از آن مطلع اند، فشار سیال درون خط می باشد. این پارامتر ویژگی ها و حد و حدود روند کاری و همچنین کلاس بسیاری از تجهیزات مورد استفاده در عملیات هات تپ را برای ما مشخص می کند.

در تست فشار هیدرواستاتیک نیز از این مؤلفه استفاده می شود. به طوری که پس از در نظر گرفتن فشار سیال، فشاری در حد ۵۰ psi بیشتر از فشار سیال را بر سیستم ولو و اتصال اسپلیت تی اعمال می کنیم تا از استحکام، مقاومت و عدم نشتی این سیستم اطمینان یابیم.

به عنوان مثال فرض کنید فشار سیال درون خط به میزان ۳۵۰ psi در اطلاعات اولیه عملیاتی ثبت شده است. بنابراین پس از بستن ولو بر روی اتصال و در حین اجزای تست هیدرواستاتیک باید سیستم را به میزان ۴۰۰ psi تحت فشار قرار دهیم.

اینکه میزان فشار در تست هیدرواستاتیک بیشتر از فشار سیال اعمال می شود، به این دلیل است که مطمئن شویم سیستم اتصال و ولو توانایی تحمل فشار سیال را که در بازه ی پایین تری هست، دارد.

دستورالعمل تست هیدرواستایک سیستم اسپلیت تی و ولو

سیستم ولو و اتصال در کنار یکدیگر، سیستم یا محفظه ای را تشکیل می دهند که می توانند تحت فشار قرار گیرند. ابتدا ولو را چک می کنیم تا در حالت بسته قرار داشته باشد. سپس گیج فشار را به این سیستم متصل می کنیم. پس از این مرحله سیال (آب) را با فشار مورد نظر برای تست، وارد سیستم خواهیم کرد. در صورتی که عقربه ی گیج فشار بدون نوسان تا مقدار معین بالا رود و هیچ گونه نشتی رخ ندهد، تست هیدرواستاتیک به درستی انجام شده و سیستم بدون نقص است. اما در صورتی که عقربه فشارسنج بالا نرود و دارای نوسان باشد، نشانه عیب در روند اجرای تست و نیز نقص در سیستم خواهد بود. نقص در سیستم نیز می تواند به صورت نشتی قابل مشاهده باشد و در برخی موارد نیز ممکن است نشتی به صورت نامحسوس رخ دهد. در این صورت تیم اجرایی باید نشتی یا نقص فنی سیستم اسپلیت تی و اتصال را بازبینی کنند و نیز روند تست هیدرواستاتیک را با حساسیت بیشتری انجام دهند.

اسپلیت تی لاک اورینگ

اسپلیت تی لاک اورینگ یکی از اتصالات سه بعدی خطوط لوله است که علاوه بر کارایی اسپلیت تی های مکانیکی و جوشی، مزیت ها و کاربردهای دیگری نیز دارد. از این اسپلیت تی در عملیات های استاپل، انسداد خط و هات تپ استفاده می شود. استفاده از اسپلیت تی لاک اورینگ بستگی به عوامل مصرفی و کاربردی پس از عملیات دارد. در این نوشته به طور مختصر توضیحاتی را در رابطه با اسپلیت تی لاک اورینگ ارائه خواهیم داد.

اسپلیت تی لاک اورینگ
اسپلیت تی لاک اورینگ

اسپلیت تی ها جزء اتصالات خطوط لوله هستند که برای نشت گیری و انشعاب گیری از این خطوط بر روی آن ها نصب می شوند. این اتصلات دیواره ی لوله را به طور کامل دربر میگیرند. در عملیات هات تپ، استاپل و یا لاین استاپ که بر روی لوله حفره ای ایجاد می شود، از این اتصالات برای نشتی گیری محل برش استفاده می شود. گفتیم که اسپلیت تی لاک اورینگ بسته به مصارفی که قرار است پس از اتمام عملیات فوق از محل برش داشته باشیم، می تواند بر روی خط لوله استفاده شود. برای تبیین این مسأله لازم است تا توضیحاتی را به صورت مقدمه ارائه دهیم.

اسپلیت تی و دیگر اتصالات خطوط لوله جزء اتصالات دائم خطوط لوله هستند. این اتصالات پس از اینکه بر روی لوله بسته می شوند به صورت دائم و حتی پس از پایان عملیات بر روی خط لوله باقی می مانند. نصب اتصال اسپلیت تی بر روی خطوط لوله مختلف متفاوت است. 

اگر حفره دار کردن لوله با استفاده از عملیات هات تپ صورت گیرد، انشعاب گیری از خط لوله هدف اصلی عملیات خواهد بود. در این حالت شیر یا VALVE بر روی اسپلیت تی نصب می شود تا در مواقع لزوم و حتی در انتهای عملیات هات تپ بتوان جریان سیال را مسدود ساخت تا سیال به بیرون درز و نشت نکند.

اگر حفره روی لوله در عملیات استاپل ایجاد شود، هدف عملیاتی تعمیر خط لوله و تعویض موضعی آن در قسمت آسیب دیده خواهد بود. در این صورت اسپلیت تی در چهار نقطه بر روی خط لوله نصب می شود. این چهار نقطه پس از پایان عملیات هات تپ باید با استفاده از فلنج های کور (BLIND FLANGES) مسدود شوند تا خط لوله به وضعیت اولیه خود بازگردد.

در عملیات لاین استاپ خطوط لوله با استفاده از پلاگ های مخصوص و دائمی برای همیشه مسدود می شوند. در این عملیات نیز بر روی اسپلیت تی شیری نصب می شود تا با استفاده از آن بتوان جریان سیال را در حین عملیات کنترل کرد.  

اسپلیت تی لاک اورینگ

اسپلیت تی لاک اورینگ دارای سیستمی است که می تواند خود را آب بندی کند و علاوه بر اینکه وظیفه ی نشت گیری از خطوط را انجام می دهد می تواند وظیفه ی ولو و یا یک فلنج کور را نیز انجام دهد. استفاده از اسپلیت تی لاک اورینگ مزیت هایی دارد. سرعت باز و بسته کردن اتصالاتی که بر روی خط لوله بسته ایم با استفاده از این اتصال سه راهی به حداقل می رسد. تصور کنید که برای باز کردن ولو و اتصالات معمولی خطوط لوله به همراه فلنج های آنها به چه میزان زمان نیاز داریم. اسپلیت تی لاک اورینگ ساختاری دارد که با استفاده از آن می توان ولو را از روی خط حذف کرد و پس از اتمام اعمال استاپل و لاین استاپ می توان از آن به جای فلنج کور نیز استفاده کرد.

ساختار اسپلیت تی لاک اورینگ

این اسپلیت تی ها شباهت بسیار زیادی به دیگر اسپلیت تی ها دارند. اما ساختار فلنج در آن ها متفاوت است. در لبه ی فلنج اسپلیت تی لاک اورینگ، سوراخ هایی وجود دارد. این سوراخ ها محلی برای بسته شدن پیچ های متعدد هستند. پیچ هایی که درون این سوراخ ها بسته می شوند در قسمت انتهایی این سوراخ ها ورق هایی را به سمت جلو هدایت می کنند. این ورق ها را لقمه می نامیم. لقمه ها با استفاده از حرکت پیچ ها به سمت جلو حرکت کرده و دهانه ی فلنج و به طور کل دهانه اسپلیت تی را مسدود می کنند. آب بندی این پیچ ها و لقمه ها به صورت صد در صدی است و هیچ گونه سیالی نمی تواند از درون اتصال به بیرون نشت کند.

زمانی که قصد مسدود کردن جریان سیال را به صورت موقتی داشته باشیم می توانیم از اسپلیت تی لاک اورینگ به عنوان شیر یا ولو استفاده کنیم و زمانی که قصد مسدود کردن و به اصطلاح کور کردن جریان سیال را در نقطه ی مورد نظر داشته باشیم می توانیم از این اسپلیت تی به عنوان فلنج کور استفاده کنیم.