اسپلیت تی اتصال سه راهی خط لوله است که درعملیات انشعاب گیری از خطوط لوله به روش هات تپ مورد استفاده قرار می گیرد. این اتصال در نحوه ی پوشش دهی خط لوله در منطقه ی خروجی انشعاب بهتر از دیگر اتصالات نظیر ولدولت و غیره عمل می کند. بنابراین می توان گفت استحکام آن نیز نسبت به انوع اتصالات خطوط لوله بالاتر است. استفاده از اتصال اسپلیت تی در اکثر پروژه های هات تپ به چشم می خورد و دلیل این امر کیفیت بالا و استحکام فوق العاده این اتصال است.
یکی از مهم ترین نکاتی که باید در نصب اسپلیت تی مورد توجه قرار داد، مبحث تلرانس فشار و عدم نشتی سازه بر روی خط می باشد. به بیان ساده تر، اتصال اسپلیت تی باید به گونه ای بر روی خط لوله نصب شود که هیچ گونه نشتی و نقص فنی پس از اینکه تحت فشار سیال قرار می گیرد، رخ ندهد. به منظور اطمینان از عدم نشتی اسپلیت تی و تلرانس فشار آن، از تست فشار هیدرواستاتیک استفاده می شود.
تست فشار هیدرواستاتیک از اتصال اسپلیت تی
اتصال اسپلیت تی به دو روش مکانیکی و جوشی بر روی لوله نصب می شود. در صورتی که خط لوله از جنس فولادی و آهنی و دیگر آلیاژهای فلزی باشد، این اتصال را با استفاده از عملیات جوشکاری بر روی خط لوله نصب می کنند. در صورتی که جنس لوله از نوعی باشد که اجرای عملیات جوشکاری بر روی آن میسر نباشد، نقشه ی اتصال را به صورت مکانیکی طراحی می کنند و آن را با سیستم های ویژه آب بندی و نیز پیچ و مهره بر روی خط لوله نصب می کنند.
پس از نصب اتصال بر روی خط لوله، ولو (شیر) را نیز بر روی اتصال نصب می کنند. اتصالات به تنهایی نمی توانند سد راه سیال شوند، اما در صورتی که ولو بر روی آن ها نصب شود می توان مسیر سیال را مسدود کرد و مانع از جریان یافتن آن شد.
لازم به ذکر است در صورتی که اتصال از نوع جوشی باشد، پس از اتمام عملیات جوشکاری، باید تست جوش را بر روی اسپلیت تی اجرا کنیم تا از کیفیت جوش و عدم وجود تخلخل درون آن اطمینان کسب کنیم. در صورتی که صحت و کیفیت عملیات جوشکاری تأیید شد، آنگاه می توان ولو یا شیر صنعتی را بر روی اتصال نصب کرد.
ولو در حین نصب بر روی اتصال، در حالت بسته قرار دارد. در این حالت تیم اجرایی عملیات آماده اخذ تست هیدرواستاتیک می شوند. در تست هیدرواستاتیک، سیستم ولو و اتصال اسپلیت تی را تحت فشار قرار می دهیم و موضوع تحمل و عدم نشتی این دو سازه را مورد ارزیابی قرار می دهیم. به منظور اجرای تست هیدرواستاتیک از آب به عنوان سیال استفاده می کنیم.
یکی از پارامترهایی که اعضای اجرایی عملیات هات تپ پیش از شروع عملیات از آن مطلع اند، فشار سیال درون خط می باشد. این پارامتر ویژگی ها و حد و حدود روند کاری و همچنین کلاس بسیاری از تجهیزات مورد استفاده در عملیات هات تپ را برای ما مشخص می کند.
در تست فشار هیدرواستاتیک نیز از این مؤلفه استفاده می شود. به طوری که پس از در نظر گرفتن فشار سیال، فشاری در حد ۵۰ psi بیشتر از فشار سیال را بر سیستم ولو و اتصال اسپلیت تی اعمال می کنیم تا از استحکام، مقاومت و عدم نشتی این سیستم اطمینان یابیم.
به عنوان مثال فرض کنید فشار سیال درون خط به میزان ۳۵۰ psi در اطلاعات اولیه عملیاتی ثبت شده است. بنابراین پس از بستن ولو بر روی اتصال و در حین اجزای تست هیدرواستاتیک باید سیستم را به میزان ۴۰۰ psi تحت فشار قرار دهیم.
اینکه میزان فشار در تست هیدرواستاتیک بیشتر از فشار سیال اعمال می شود، به این دلیل است که مطمئن شویم سیستم اتصال و ولو توانایی تحمل فشار سیال را که در بازه ی پایین تری هست، دارد.
دستورالعمل تست هیدرواستایک سیستم اسپلیت تی و ولو
سیستم ولو و اتصال در کنار یکدیگر، سیستم یا محفظه ای را تشکیل می دهند که می توانند تحت فشار قرار گیرند. ابتدا ولو را چک می کنیم تا در حالت بسته قرار داشته باشد. سپس گیج فشار را به این سیستم متصل می کنیم. پس از این مرحله سیال (آب) را با فشار مورد نظر برای تست، وارد سیستم خواهیم کرد. در صورتی که عقربه ی گیج فشار بدون نوسان تا مقدار معین بالا رود و هیچ گونه نشتی رخ ندهد، تست هیدرواستاتیک به درستی انجام شده و سیستم بدون نقص است. اما در صورتی که عقربه فشارسنج بالا نرود و دارای نوسان باشد، نشانه عیب در روند اجرای تست و نیز نقص در سیستم خواهد بود. نقص در سیستم نیز می تواند به صورت نشتی قابل مشاهده باشد و در برخی موارد نیز ممکن است نشتی به صورت نامحسوس رخ دهد. در این صورت تیم اجرایی باید نشتی یا نقص فنی سیستم اسپلیت تی و اتصال را بازبینی کنند و نیز روند تست هیدرواستاتیک را با حساسیت بیشتری انجام دهند.