ارزیابی ریسک اسپلیت تی، نشتی کسپول هوا برش

چنان که در نوشتارهای پیشین اشاره شد در فرایند ارزیابی ریسک اسپلیت تی متغیرهای تعیین کننده عدیده ای دخیل می باشند. ساخت اسپلیت تی یک فرایند چند مرحله ای بوده و نیازمند تجهیزات و مواد و متریال های متعدد است. در فرایند ارزیابی ریسک، و در قسمت ساخت این فیتینگ باید تمامی این متغیرها مورد توجه قرار گیرند تا اقدامات اصلاحی لازم رد خصوص شان مبذول شود و پیش از انجام پروژه از بروزشان ممانعت شود.

در نوشتارهای پیشین اشاره ای به ارزیابی ریسک ساخت اسپلیت تی، الزامات و محدودیت ها، و قید و بندهای آن انجام شد و برخی آیتم های این ساز و کار مورد بررسی قرار گرفت. در این بخش به یکی دیگر از ایرادات احتمالی حین ساخت اسپلیت تی می پردازیم و آن زمانی است که در حین اجرای فرایند ساخت با مشکلی نظیر بروز نشتی در کپسول گاز و هوا حین برش قطعات لوله مواجه شویم.

برش پد اسپلیت تی بمنظور ساخت اسپلیت تی
برش پد اسپلیت تی، محل ورودی نیپل، از طریق هوا برش

منشأ ایراد

این ایراد زمانی رخ می دهد که یکی از اتصالات دچار نشتی شود.چنان که می دانیم در فرایند برش گاز و هوا اکسیژن متراکم با فشار در نتیجه حرارت با لوله واکنش نشان داده و آن را می برد. زمانی که فشار اکسیژن وارده به هر دلیلی از حد لازم کاسته شود عملیات برش با ایراد و اختلال مواجه خواهد شد. برای یافتن منشأ این افت فشار می بایست از ابتدا تا نتهای فرایند تزریق گاز اکسیژن را مورد بررسی قرار دهیم. در ابتدای این فرایند کپسول اکسیژن را داریم، روی کپسول دستگاه های مانومتر تنظیم کننده و نشان دهنده درجه فشار اکسیژن خروجی از کپسول نصب می شوند. در ادامه زنجیره تزریق، شیلنگ های اتصال انتقال دهنده اکسیژن را داریم و در انتهای این زنجیره نیز یک تورچ هوا برش روی شیلنگ نصب می شود که آن نیز دارای تنظیم گر درجه فشار است.

اگر در حین فرایند هر یک از اتصالات مذکور دجار ایراد شوند ما با نشتی اکسیژن و در نتیجه بروز ایراد مواجه خواهیم بود. بعضی اوقات نصب نادرست مانومتر روی کپسول باعث این امر می شود، گاهی اوقات محل اتصال شیلنگ ها به مانومتر ایراد دارد و در برخی موارد دیگر نیز محل نصب تورچ روی شیلنگ دچار ایراد است. برای هر یک از این موارد باید اقدامات اصلاحی پیشگیرانه اتخاذ شود تا ساخت اسپلیت تی با ایراد مواجه نشود. اسپلیت تی باید دارای قطعات همگن با سطوح و خطوط برش صاف و صیقل باشد. اگر در حین برش به دلیل بروز مشکلاتی از این دست، قطعات اسپلیت تی دچار سطوح غیر صیقل و نا هموار باشند رفع ایراد دو چندان مشکل خواهد شد. بنابراین پیش از بروز ایراد در اسپلیت تی باید به فکر افتاد.

از سوی دیگر در برخی موارد ممکن است تمامی این اتصالات عملکرد درستی داشته باشند اما خود ابزارها دارای ایراد باشند. برای مثال تصور کنید که شیلنگ خود دارای سوراخ و پارگی باشد و نشتی از محل خود شیلنگ باشد. در این صورت نیز ساخت اسپلیت تی با مشکل رو در رو خواهد بود. یا برای مثال شیرهای تورچ یا مانومتر دچار ایراد باشند؛ در این حالات نیز می توانیم چنین مشکلاتی را در ساخت اسپلیت تی تجربه کنیم که به هیچ وجه مطلوب فرایند نمی باشند.

انتخاب اتصالات و ابزارهای مناسب و مطابق با استانداردها از جمله لوازم ابتدایی در ساخت اسپلیت تی محسوب می شوند. ضمن این که این اتصالات و ابزارها باید مدام مورد بررسی و پایش قرار گیرند، برنامه های تعمیرات و نگهداری پیشگیرانه برای شان تدوین شده باشد و روند اجرایی نگهداری این ابزارها مطابق با برنامه مذکور عملیاتی شود. اگر می خواهیم فیتینگ اسپلیت تی بدون سطوح ناهموار ساخته شود باید تمامی این قواعد و ضوابط را رعایت کرده باشیم.

از جمله دیگر نکاتی که باید در این خصوص مورد توجه قرار گیرد کالیبره کردن مانومتر و تورچ است. مجری فرایند ساخت اسپلیت تی هرگز نباید از جانب بی کیفیتی این ابزارها دچار ایراد و اشتباه شود. این ابزارها اجزای ماهوی کار ساخت اسپلیت تی می باشند و باید نسبت به آن ها حساسیت به خرج داد.

تجهیزات هوا برش برای ساخت اسپلیت تی
تجهیزات مورد نیاز برای برش قطعات اسپلیت تی از طریق هوا برش

مستندات ارزیابی ریسک باید راهکارهای پیشگیرانه دقیق نسبت به هر یک از ایرادات احتمالی مذکور را در نظر گرفته باشند، در غیر این صورت فرایند دچار مخاطره خواهد شد.

علائم ایراد

با توجه به این که نشتی اکسیژن قابل رؤیت با چشم نمی باشد تشخیص علایم مبنی بر نشتی با بازرسی چشمی هرگز ممکن نمی باشد. تشخیص فرایند مستلزم این است که ایراد به آن درجه و شدتی رسیده باشد که فرایند با خدشه مواجه شود. برای مثال زمانی که نشتی گاز خیلی بالا باشد طبیعتاً فشار اکسیژن به طرز مشهودی پایین آمده و در نتیجه آن اصلا فرایند برش امکان پذیر نمی شود. یعنی کپسول هوا برش توان برش لوله اسپلیت تی را نخواهد داشت. از این طریق است که تیم ساخت اسپلیت تی پی به ایراد مطروحه خواهند برد. البته باز هم پیدا کردن منشأ ایراد مستلزم بازرسی تک به تک ابزارهای ذکر شده است.

اما در مواقعی ممکن است با مشکلاتی نظیر نشتی مواجه شویم اما شدت نشتی آن قدر نباشد که باعث وقفه در فرایند شود و برش لوله اسپلیت تی ولو با کیفیت پایین تر ادامه داشته باشد. در این صورت تنها راه تشخیص تنها در یک نکته خواهد بود؛ حساس شدن نسبت به کیفی برش لوله اسپلیت تی. وقتی اپراتور ساخت متوجه می شود که خطوط برش دارای ناهمواری و ناهمگنی می باشد باید نسبت به ادامه فرایند حساس شود و فرایند را قطع کند تا ایراد مذکور شناسایی شود. قطع فرایند نییز به معنای انداختن یک شکاف در فرایندی است که ماهیتاً می بایست پیوسته باشد.

با توجه به این توضیحات بهترین راهکار برای ممانعت از بروز نشتی حین برش لوله ها در فرایند ساخت اسپلیت تی انجام اقدامات پیشگیرانه خواهد بود که برخی از آن ها به شرح زیر برشمرده می شوند:

  • انتخاب تورچ هوا برش مناسب و با کیفیت
  • انتخاب مانومتر با کیفیت و برند معتبر
  • اطمینان از شیلنگ مورد استفاده جهت تزریق اکسیژن
  • اطمینان از مکانیزم نگهداری و تعمیرات ابزارهای مذکور
  • اطمینان از صحت خروجی کپسول هوا برش
  • بهره گیری از اپرتورهای متبحر در ساخت اسپلیت تی

ارزیابی ریسک در ساخت اسپلیت تی

ارزیابی ریسک یکی از الزامات رایج در هر گونه فرایند صنعتی از جمله در ساخت و نصب اسپلیت تی محسوب می شود. ارزیابی ریسک (Risk Assessment) یک روال جاری برای شناسایی حالات بالقوه خطا در عملیات های صنعتی، و یافتن راهکارهای پیشگیرانه جهت ممانعت از بروز خطا در عملیات خواهد بود و ساخت و نصب اسپلیت تی همچون هر فرایند صنعتی دیگر مشمول طراحی و تدوین فرم های ارزیابی ریسک می باشد.

چنان که می دانیم در ارزیابی ریسک یک فرایند به مراحل و زیرگروه های خود تقسیم می شود و در خصوص هر یک از مراحل بررسی های لازم جهت تشخیص و شناسایی خطاها و اثرات آن ها مطالعات لازم صورت می گیرد. در نهایت خروجی مطالعات در قالب فرم ارزیابی ریسک فرایند مذکور تدوین شده و به این ترتیب به عنوان یک مستند فنی و ایمنی جزو دستور کار فرایندی مجموعه سازنده قرار می گیرد. خروجی این فرم ها محصول مطالعات تیمی و مشاوره تمامی متخصصینی است که به نحوی در فرایند دخیل هستند. برای مثال در ساخت اسپلیت تی هم مجموعه فنی و مهندسی و هم مجموعه ایمنی و HSE در کار تدوین فرم ارزیابی ریسک ساخت اسپلیت تی دخیل هستند و چه بسا برای برخی از فرایندها حتی نیاز به حضور تیم های تهیه متریال نیز باشد. این امر بستگی به ماهیت فرایند دارد. کلیه بررسی ها و مطالعات زیر نظر مدیریت یا نماینده مدیریت در امور کیفیت انجام می شود و خروجی آن در قالب فرم ارزیابی ریسک ساخت اسپلیت تی به عنون یک الزام و دستورالمعل اجرایی در اختیار تیم های اجرایی قرار می گیرد تا حین انجام فرایند ساخت اسپلیت تی از ان راهنمایی بگیرند. مجموعه اجرایی موظف است دستورات و الزامات فرم ارزیابی ریسک ساخت اسپلیت تی را مو به مو اجرا کرده و اهمالی در آن نداشته باشد، در غیر این صورت مسئولیت آن متوجه خود خواهد بود.

ساخت اسپلیت تی توسط شرکت پیشگام صنعت ابزار
ساخت اسپلیت تی

معمولاً پیمانکاران فرایند ساخت اسپلیت تی ترجیح می دهند به منظور اطمینان بیشتر یک نماینده را به عنوان بازرس فرایند مد نظر قرار داده و او را مسئول بررسی روند ساخت اسپلیت تی بر حسب الزامات فرم ارزیابی ریسک گردانند. در ارزیابی ریسک سه شاخص مورد توجه هستند که بر حسب شان ارزیابی های لازم انجام می شود؛ شدت، وقوع و تشخیص. منظور از شدت این است که ایراد بالقوه شناسایی شده تا چه حدی می تواند شدت داشته باشد و آثار و پیامدهای آن تا چه اندازه ای خواهد بود. وقوع نیز به این معنا است که ایراد مذکور چقدر احتمال بروز و وقوع دارد؛ آیا وقوع آن احتمالی رایج با درصد امکان بالاست یا این که احتمال بروز آن پایین و دور از انتظار است. تشخیص نیز به این معنا خواهد بود که تا چه اندازه ای می توان واقعه و خطای مذکور را تشخیص داد. برای مثال نشتی گاز اگر در سطح محدودی باشد احتمال تشخیص پایینی دارد و چه بسا اپراتورها اصلا متوجه آن نشوند اما فرایندی نظیر نشتی آب بر عکس آن بوده و  به محض وقوع  می توان بدان پی برد.

در ارزیابی ریسک این شاخص ها را در نسبت با هم قرار می دهند و هر چه خروجی این نسبت بالاتر باشد میزان حساسیت و اقدامات اصلاحی پیشگیرانه جهت ممانعت از بروز مشکل جدی تر و مهم تر خواهد بود. زمانی که شدت، وقوع و تشخیص از درصد بالایی برخوردار باشند به این معناست فرایند مذکور می بایست مورد توجه ویژه قرار گیرد و تحتماً اقدامات احتیاطی لازم به صورت پیشگیرانه پیش بینی شود تا از میزان هر سه شاخص کاسته شود. اما زمانی که این ترکیب در نسبت با هم در صد پایینی داشته باشند می توان از میزان احتیاط ها و حساسیت ها کاست.

برای آشنایی  بیشتر در خصوص تدوین فرم ارزیابی ریسک ساخت اسپلیت تی یک نمونه از ایرادات فنی که می تواند بر کار آسیب برساند خاطر نشان می گردد تا تصویری کلی از فرایند در ذهن خواننده متجسم شود.

در خصوص فرایندهای فنی، برای مثال خط جوش نامناسب میان پد اسپلیت تی و نیپل آن از جمله ایراداتی است که می تواند بر خروجی کار آسیب جدی وارد کند. شدت این خرابی از درصد بالایی برخوردار است، چرا که ممکن است همین ایراد بعد از نصب شدن اسپلیت تی روی لوله باعث بروز نشتی و حتی فوران سیال شود. احتمال وقوع آن نیز می تواند بالا باشد، انتخاب متریال های نادرست و جوشکاران نامتبحر به جوشکاری اتصالات خطوط لوله از جمله مواردی است که می تواند در بروز چنین ایرادی تأثیر به سزایی داشته باشد. تشخیص این ایراد اما امر ساده ای نیست و کمتر پیش می آید که بتوان با نظارت و بازرسی چشمی چنین خطایی را تشخیص داد، مگر آن که بازرس فرایند تبحر بالایی داشته باشد یا خطوط جوش دارای ایرادات واضح باشند. در هر صورت فرایند در مجموع دارای ضریب اثر بالایی خواهد بود و به همین دلیل باید اقدامات احتیاطی لازم در خصوص آن رعایت شود.

جوشکاری و ساخت اسپلیت تی و ملاحظات فنی جهت ارزیابی ریسک
جوشکاری اسپلیت تی در محل سرپوشیده و بدون گرد و غبار انجام میشود

از جمله اقدامات پیشگیرانه ای که می تواند اثر این چنین خطایی را رفع کند به شرح زیر می باشند:

  • انتخاب جوشکاران متبحر و دارای تجربه در ساخت اتصالات خطوط لوله و به خصوص اسپلیت تی
  • انتخاب بازرس جوش متبحر و با تجربه بالا جهت تشخیص صحیح خرابی
  • انتخاب بهترین متریال ها و الکترودها به منظور جوشکاری خطوط لوله. دستگاه جوش نباید دارای تلورانس در نمایش ولتاژ باشد و تا جای ممکن عملکرد مستمر و پیوسته ای داشته باشد. اتصالات کابل آن باید صحیح باشند تا در میانه جوشکاری با قطع جریان و توقف فرایند ساخت اسپلیت تی مواجه نشویم.
  • انتخاب بهترین و مناسب ترین روش ارزیابی و تست جوش اتصال بر حب نوع کارکرد و فشاری که اسپلیت تی می بایست در مقابل سیال و خط لوله تحمل کند.
  • پوشاندن محیطی که جوشکاری اسپلیت تی در آن انجام می شود با کاورها. این کار بدان منظور انجام می شود که خطوط جوش اسپلیت تی در معرض باد و گرد و غبار قرار نگیرد. این موارد خط جوش را تخریب خواهند کرد. همچنین نباید روی سطح مرطوب و تر جوشکاری انجام داد چرا که مطمئناً کار تخریب خواهد شد. بنابراین در صورتی که حین ساخت اسپلیت تی در فضای باز کار می کنیم و شرایط جوی نامساعد می باشد می بایست از کاورهای محافظ استفاده کنیم تا جوشکاری به بهترین نحو ممکن انجام شود.

تدابیر فوق و مواردی از این دست می بایست پیش از آغاز فرایند ساخت اسپلیت تی و در همین فرم های ارزیابی ریسک تدوین و پیش بینی شوند، تا مجری فرایند ساخت نسبت به کم و کیف عملیاتی که می خواهد انجام دهد، و کیفیت محصول خروجی خود با اطمینان و آسایش خاطر عمل کند.

ساخت اسپلیت تی– ارزیابی ریسک اسپلیت تی- split tee risk assessment