ساخت اسپلیت تی به معنای اتمام فرایند و تحویل آن به مشتری نمی باشد. پس از اتمام فرایند ساخت اسپلیت تی می بایست آزمون ها و تست های مورد نیاز روی آن انجام شود. یکی از تست های معمول روی این فیتینگ دو تکه خط لوله تست پرتونگاری می باشد که دارای دقت بسیار بالا و در عین حال حساسیت زیادی نیز می باشد. تست پرتونگاری یا رادیوگرافی به این منظور انجام که نسبت به خطوط جوش قطعات این فیتینگ اطمینان حاصل شود.
ارزیاب و تست کننده بر حسب فشاری که قرار است از جانب سیال و لوله روی اسپلیت تی واد شود تست پرتونگاری را انجام می دهد و تمامی خلل و فرج خطوط جوش را مورد بررسی قرار می دهد. در تست پرتونگاری پرتوهایی با قابلیت و قدرت نفوذ بسیار بالا به نواحی جوش نفوذ می کنند و تمام مشخصات فیزیکی ناحیه جوش را مورد ارزیابی قرار می دهند. اگر نوسانی در خطوط جوش وجود داشت، شکاف ها و خوردگی ها و سوراخ شدگی ها در نواحی جوش وجود داشت، جوش دچار درز و حفره بود و یا خطوط جوش دچار ناپیوستگی و انقطاع بود از طریق تست پرتونگاری قابل ردیابی و شناسایی خواهد بود.
در عملیات های مهم، و در مواردی که کارفرما الزام می کند ضرورت دارد که پس از ساخت اسپلیت تی روی آن تست پرتونگاری صورت گرفته و گزارش آن در خدمت کارفرما قرار داده شود. البته در اکثر موارد کارفرما یا شرکت بازرسی مورد نظر کارفرما وظیفه تست رادیوگرافی یا پرتونگاری اسپلیت تی را بر عهده می گیرند اما در مواقعی ممکن است او به داده های سازنده اکتفا کند و به گزارشات او اطمینان کند. در این شرایط وظیفه سازنده است که پس از ساخت اسپلیت تی تست دقیق پرتونگاری روی آن داشته باشد.
لازم به ذکر است تست رادیوگرافی اسپلیت تی یا هر قطعه دیگری می تواند منشأ بروز آسیب و بیماری برای نیروی کار باشد. به همین دلیل احتیاطات لازم در خصوص آن حتما و قطعا باید رعایت شود. مجری پرتونگاری اسپلیت تی در درجه اول باید از مسئول مربوطه پروانه کار را گرفته باشد. این بدان معناست که محیط انجام کار برای تست پرتونگاری یا رادیوگرافی مساعد می باشد. محوطه باید از تمامی افرادی که دخالتی در فرایند تست ندارند تخلیه شود تا آسیبی بر آن ها وارد نشود. پرتوهای ساطع از ابزارهای رادیوگرافی برای بدن بسیار مضر بوده و می توانند آثار و عواقب خود را تا پایان عمر بر پیکر کسانی که در معرض آن قرار گرفته اند باقی بگذارند.
در نتیجه پیش بینی ساز و کارهایی که بر اساس آن ها کمترین تعداد افراد در معرض کمترین میزان از اشعه های پرتو شده قرار گیرند از الزامات محسوب می شود و خود بازرسین و انجام دهندگان تست پرتونگاری اسپلیت تی نیز مجاز نیستند که بیشتر از یک حد زمانی مشخص در محدوده قرار گیرند. در صورتی که فرایند نیاز یه زمان بیشتر داشت بهترین راه تعویض ارزیاب و امدن یک بازرس چدید برای انجام ادامه مراحل تست پرتونگاری اسپلیت تی خواهد بود.
مرزکشی محوطه پرتونگاری از الزاماتی است که در تست اسپلیت تی باید مورد توجه قرار گیرد. پرتونگار همچنین می بایست با استفاده از نوارهای اخطار و سایر ابزارهای منع کننده برای تردد، نظیر چراغ های هشدار دهنده مانع وارد شدن افراد غیر محاز به محوطه ای شود که در آن ها پرتو وجود دارد. همچنین زمان آغاز و اتمام فرایند پرتونگاری اسپلیت تی باید به مسئول محوطه اطلاع داده شود تا اقدامات لازم پیش و پس از انجام تست را مبذول کند. هرگز نباید نسبت به این نوع از آزمون اسپلیت تی بی تفاوت بود، چرا که می تواند منشأ آسیب های جدی بر محیط و نیروی کار باشد. معمولاً بر حسب شدت و مدت زمان انجام تست رادیوگرافی، پرتونگاران تغییر داده می شوند تا میزان پرتو ساطع شده بر بدن آن ها از حد مجازی عدول نکند.
به خصوص در مورد دستگاه ها و ابزارهای تست رادیوگرافی باید توجه ویژه داشت. حتما این ابزارها باید تحت کنترل و بازرسی مستمر قرار بگیرند و یک برنامه مدون تعمیرات و نگهداری برای شان در نظر گرفته شود. در صورتی که قطعات و ابزار کار معیوب باشند ممکن است پرتوهای ساطعه از حد مجاز یا از دامنه کاری مجاز فراروی کرده و به این ترتیب آسیب های پیش بینی نشده به محیط و نیروی کار و حتی افراد غیر دخیل در فرایند وارد کنند. کلیه ابزارها می بایست پس از اتمام فرایند جمع آوری شده و مراقبت ها و نگهداری های لازم بر آن ها انجام شود.
اسپلیت تی یک اتصال بسیار حساس و حیاتی در خطوط لوله به شمار می رود و در صورت بروز ایراد در آن، به خصوص پس از بهره برداری، می توان گفت که نه یک خط، بلکه دو خط لوله دچار ایراد عملکردی خواهند شد و مجتمع صنعتی از دو سو دچار ضرر و زیان می شود. از این رو هم فرایند ساخت اسپلیت تی و هم بازرسی و تست آن باید به دقیق ترین و بهترین شکل ممکن انجام شود. تست رادیوگرافی یا پرتونگاری ابزاری مطمئن جهت ارزیابی خطوط جوش اسپلیت تی محسوب می شود و به این دلیل دارای کاربرد حائز اهمیت است، از این رو در اغلب موارد از این تست بهره گیری می شود. توصیه می شود تست پرتونگاری اسپلیت تی در ساعات شب و زمانی انجام گیرد که تردد به کمترین میزان خود می رسد. بهتر آن است که این نوع تست ها در مجاورت اماکن عمومی و محل های گر تردد انجام نشود و تا جای ممکن در خلوت و بدون حضور افراد غیر دخیل به انجام برسد.
از این دست توصیه ها برای انجام تست رادیوگرافی اسپلیت تی بی شمار هستند، اما به طور کلی می توان گفت تخلیه محل انجام کار از هر گونه نیروی انسانی جزو اولویت هاست که بر ضریب اطمینان فرایند می افزاید. افراد پرتونگار باید مجهز به ابزارهای ایمنی و حفاظت فردی باشند، با میزان سنج و دستگاه رادیومتر میزان پرتوهای ساطع شده در محیط تست اسپلیت تی را ارزیابی کنند و در سر موعد محیط را تخلیه کنند و افراد جایگزین را جانشین خود سازند تا آسیبی متوجه شان نشود.
موارد فوق بخش هایی از نکات ایمنی بود که در خصوص تست پرتونگاری اسپلیت تی گوشزد گردید. بی شک رعایت این قسم دستورالعمل ها و الزامات هم به پیشبر فرایند کمک می کند، هم محیط را سالم نگه دارند و هم آسیبی به نیروی انسانی و افراد متفرقه وارد نکنند.
